سرویس جهان مشرق _ ۸۱۵ روز از آغاز جنگ میان روسیه و اوکراین گذشته است.

پس از ماه ها انتظار سرانجام عملیات ارتش روسیه در جبهه استان خارکیف آغاز شد؛ قوای روس تقریبا ۸۰۰ روز پس از شکست تلخ و ناکامی خود در راه تصرف شهر خارکیف در روزهای نخست جنگ (فوریه ۲۰۲۲) بار دیگر با هدف مشابه عملیاتی جدید را آغاز کرده‌اند.

عملیات در روز ۹ می و همزمان با رژه پیروزی در شهر مسکو آغاز شد؛ فرماندهان روس علاوه بر محورهای درگیری در منطقه دونباس، قصد دارند در کوتاه مدت با تصرف منطقه مرزی ابتدا امنیت استان بلگورود روسیه را تامین کنند و سپس جای پای محکمی برای حمله آینده به مرکز خارکیف ایجاد کنند.

نگاهی به استعداد و عمق پیشروی ارتش روسیه در خارکیف

عملیات ارتش روسیه بنا بر ادعای منابع غربی و اوکراینی با حدود ۵۰ هزار نیرو آغاز شده است، اما منابع میدانی موثق تر نیرویی به تعداد ۳۰ هزار نفر را دقیق تر می دانند؛ طرح تهاجمی ارتش روسیه بیشتر مبتنی بر نیروهای ویژه با واحدهای مکانیزه (نفربر و خودروی رزمی پیاده نظام و هوابرد) بوده و استفاده اندکی از تانک های اصلی میدان نبرد دیده شده است.

پشتیبانی آتش واحدهای پیشرو ارتش روسیه با چند گردان توپخانه با تمرکز بیشتر بر توپخانه راکتی (گراد و اوراگان) بوده است و جنگنده های نیروی هوایی روسیه نیز با پرواز از فرودگاه های ورونژ و کورسک دست به پرتاب بمب های هدایت دقیق UMPC با برد ۷۰ کیلومتر می زنند که فشار زیادی را بر خطوط دفاعی ارتش اوکراین وارد کرده است.

اگرچه ماه ها منابع مختلف در مورد حمله ارتش روسیه از جبهه شمال خارکیف هشدار داده بودند اما به شکل عجیبی رهبران اوکراینی نه خطوط دفاعی مستحکم در مرز بنا کرده بودند و نه نیروی کافی برای دفاع از شهرک های مرزی مستقر شده بودند.

ارتش روسیه حمله خود را از ۳ محور مختلف آغاز کرد؛ شرق و غرب رودخانه سیورسک دونتس (با هدف تصرف شهر ووفچانسک) و محور شمال شهر لیپتسی با هدف نهایی پیشروی تا شهر خارکیف.

در محور شهر ووفچانسک ارتش روسیه در ۱۰ روز گذشته (۹ تا ۱۸ ماه می میلادی) موفق به پیشروی به عمق ۶ کیلومتر تا شمال شهر ووفچانسک شده و عرض منطقه تصرف شده نیز حدود ۲۰ کیلومتر است که چندین روستا و شهرک دیگر اوکراینی را در بر می گیرد؛ در حال حاضر نیروهای ویژه روسی در بخش شمالی شهر ووفچانسک با مدافعین اوکراینی مشغول درگیری سنگین کوچه به کوچه هستند و حدود ۲۵ درصد از مساحت شهر را در اختیار دارند؛ هدف اصلی ارتش روسیه از پیشروی در این محور قطع مسیر پشتیبانی خارکیف به کوپیانسک در مرز استان لوهانسک است تا قوای روسی که در شرق این منطقه و پشت رودخانه اسکیل به انتظار نشسته اند حمله نهایی خود برای تصرف کوپیانسک را آغاز کنند.

در محور شمال شهر خارکیف عمق پیشروی ارتش روسیه بیشتر بوده و آنها پس از تصرف شهرک هلیبوکه به سمت جنوب این منطقه و شهر مهم لیپتسی در حال پیشروی هستند که فاصله آن از مرز بین المللی ۱۵ کیلومتر است؛ اگر فرض را بر این بگیریم که ارتش روسیه در مرحله نخست قصد دارد که منطقه امن (بافر زون) به عمق ۱۰ کیلومتر در مرز با اوکراین ایجاد کند با تصرف ووفچانسک و لیپتسی و اتصال دو محور پیشروی به یکدیگر هدف اولیه ۱۰۰ درصد محقق شده و آنها قادر خواهند بود عملیات مشابه را در مرز با استان های سومی و چرنیگف اوکراین تکرار کنند.

پوتین دست بردار تصرف شهر خارکیف نمی‌شود

علاوه بر شهر کی‌یف پایتخت اوکراین که هدف شماره ۱ ارتش روسیه در شروع حمله به اوکراین بود دو شهر بزرگ خارکیف و ماریوپل نیز اهداف دیگر ماه نخست تهاجم بودند؛ ارتش روسیه موفق به محاصره و تصرف گام به گام ماریوپل شد اما در راه تصرف خارکیف شکست تلخی را متحمل شدند؛ شکستی که با ضد حمله بزرگ سپتامبر ۲۰۲۲ اوکراین و خروج کامل ارتش روسیه از استان خارکیف تکمیل شد و از آن هنگام ارتش روسیه چشم انتظار فرصتی برای انتقام و پیشروی دوباره به سمت خارکیف بود.

با شکست ضد حمله تابستان ۲۰۲۳ اوکراین و از دست رفتن تجهیزات و نیروی رزمی فراوان و توقف ۶ ماهه ارسال تسلیحات از امریکا به اوکراین، وضع در خطوط مقدم دچار تحول سنگینی شده و ارتش روسیه کاملا وارد فاز تهاجمی شد؛ پس از چندین حمله بزرگ در محورهای آودیوکا، چاسیویار و کراسنوگوریفکا سرانجام طرح حمله به خارکیف نیز آغاز شد.

اگرچه ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در مصاحبه اخیر خود اعلام کرد هدف عملیات، تصرف خارکیف نیست، اما به نظر می رسد این موضوع بیشتر برای جلوگیری از بالا رفتن سطح انتظارات و جلوگیری از غرور بیجا میان نظامیان این کشور باشد.

خارکیف دومین شهر بزرگ و پرجمعیت اوکراین و قلب صنعتی این کشور است؛ تصرف خارکیف در کنار تصرف کامل دونباس حتی می تواند کلید پیروزی نهایی روسیه در جنگ اوکراین باشد و در هر گونه مذاکرات صلح میان دو طرف دست برتر را به کرملین بدهد؛ پوتین هرگز از رویای تصرف شهر خارکیف دست بر نخواهد داشت کما اینکه ممکن است در ماه های آینده نیم نگاهی نیز به شهر زاپوریژیا در جنوب و سومی در شمال نیز داشته باشد.